رئیس سازمان بسیج اساتید کشور تشریح کرد
تحول در سامانه علمی کشور ضرورتی اجتناب ناپذیر

دانشگاه منتسب به امام جعفر صادق (ع) در صدر اسلام نمونه ای از جنبش نرم افزاری و تولید علم است. در این مرکز همه شئون علمی مطرح می گردد. قبل از اینکه امام صادق (ع) به عنوان ولی خدا بر روی زمین و نماینده تمام نمای دین مبین اسلام مطرح گردد، دانشگاه منتسب به او مرکز کرسی های نظریه پردازی علمی معروف است. بنیانگذار فقه جعفری با فرصتی که در آن زمان بدست می آورد، علوم مختلف الهی و غیر الهی را در این مرکز مورد بحث و بررسی علمی قرار می دهد. زمانی که ظرفیت علمی آن درسطح دنیا برجسته می شود و مورد اهتمام و توجه شخصیت های فکری و فرهنگی جهان قرار می گیرد. امام (ع) با ایجاد این بستر ارزشها و آرمانهای اسلامی خود را ترویج می کند.
دکتر جعفر یعقوبی، رئیس سازمان بسیج اساتید کشور که درباره ضرورتهای طرح موضوع «تولید علم و جنبش نرم افزاری» با صبح صادق گفت وگو می کرد با بیان این مطلب ادامه می دهد: به تعبیر مقام معظم رهبری اگر امروز سلاطین عالم، سلطه خود را بر ملل جهان تحمیل می کنند، به اعتبار برتری های علمی است. اقتدار و تفوق علمی و فن آوری موجب شده آنها سلطه سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و ... خود را بر ملل جهان تحمیل کنند. معظم له در ادامه این سخن می فرمایند: ما هم اگر می خواهیم اهداف مقدس انقلاب اسلامی را در سطح جهان توسعه دهیم لزوما اول باید خودمان را به توانمندیهای علمی مزین کنیم.
دکتر یعقوبی ادامه می دهد: جمهوری اسلامی ایران مدعی است که دین هنوز هم توانایی اداره جامعه را دارد. برای اثبات این ادعا باید برهان ارائه داد. مخاطبین انقلاب اسلامی در سطح دنیا از مسئولان کشورمان سوال می کنند، شما برای این ادعا خود چه دلیل و برهانی دارید؟ باید بصورت منطقی و آکادمی به سوال آنها پاسخ داد. جامعه انقلابی ایران که مزین به دین مبین اسلام است، المپیادهای علمی را درنوردیده، نظریه های علمی اش در سطح دانشگاههای جهان مطرح است، تعداد دانشمندان ایران این تعداد است. تعداد مقالات علمی کشور ایران این تعداد است. مخاطبین مومن وغیر مسلمان به خودی خود می پذیرند که به طور قطع و یقین بین متدین بودن و سطح تولیدات علمی ملازمه ای وجود دارد. پس چرا دیگر کشورها این گونه نیستند. البته اکنون کشور ما در این زمینه با نقصان مواجه است.
وی به منظور تبیین بیشتر بحث «جنبش نرم افزاری و تولید علم» می گوید: مقام معظم رهبری در بعد ورزش هم توصیه فرمودند: وقتی یک تیم جمهوری اسلامی ایران در میادین بین المللی مقام می آورد، آحاد مردم جهان این گونه قضاوت می کنند، کشوری که توانسته یک تیمی را در سطح جهان مطرح کند، لابد از یک ظرفیت بالای مدیریتی برخوردار است. آقا بسیار تاکید دارند که ملت ما و بویژه جوانان هرچه بیشتر موفقیت کسب کنند کم است. هر چیزی که در نزد خلایق عالم پسندیده تر است، ملت ما بیشتر واجد آن شرایط شوند. از این طریق باورهای فکری و ارزشهای دینی و انقلابی جمهوری اسلامی ایران خود به خود به دیگر ملل جهان صادر می شود.
رئیس سازمان بسیج اساتید با بیان نکته ای از دیدار چند سال پیش کوفی عنان با مقام معظم رهبری می گوید: عنان پس از دیدار گفته بود من در حیرتم، چرا جمهوری اسلامی ایران با داشتن چنین رهبر اندیشمند نتوانسته مراحل ترقی را سریعتر طی کند؟! یعنی به تعبیر ایشان وجود یک رهبر اندیشمند برای رسیدن جامعه به یک هنجار مناسب در حوزه های مختلف کافی می باشد. این سخن ناظر بر این است که جامعه اسلامی و انقلابی ایران بویژه جامعه دانشگاهی کشور در این امور غفلت نموده است.
دکتر یعقوبی درباره موانع رسیدن به توانمندی های علمی و فن آوری می گوید: ایران در مسیر نیل به مرتبه برتر علمی در سطح منطقه و نظام بین المللی با بیم ها و امیدهایی مواجه است. در داخل کشور یک استعداد قابل اعتنایی تحصیل کردگان را داریم. کسانی که مراحل آموزش عالی را طی کرده و به مدارج عالی کشور دست یافته اند. از حیث اهداف مشترک، ایران از هم گرایی و هم افزایی بسیار بالایی برخوردار است. انگیزه دینی بسیار قوی در اقوام مختلف ایرانی وجود دارد و می تواند آنان را به سمت اهداف عالی کشور هدایت کند. ایران از این ظرفیت برخوردار است و در انقلاب اسلامی، جنگ تحمیلی و مبارزه با هجمه های دشمنان در طول سه دهه گذشته بخوبی توانسته از این پتانسیل و ظرفیت استفاده نماید. (به همین خاطر است که از چند سال قبل غربیها روی این زنجیره پیوند ما انگشت گذاشته اند.) این ظرفیت در عرصه علم و فن آوری هم می تواند کارآمد باشد و پیشنهاد تولید علم، جنبش نرم افزاری و ایجاد کرسی های نظریه پردازی در دانشگاهها توسط رهبر معظم انقلاب ناظر بر همین نکته است.
وی ادامه می دهد: کشور ما در مقابل نقطه قوت، ضعف هایی هم دارد که ضعف مدیریت یکی از آنهاست. در زمینه بکارگیری تولیدات علمی بین حوزه دانشگاه و حوزه اجرا فاصله های عمیقی وجود دارد. دانشگاه بصورت سنتی به نحوی مدیریت شده که علم را برای علم مطالعه و تحقیق کند، نه علم برای بکارگیری در اداره امور جامعه. چند وقت پیش در یکی از برنامه های تلویزیونی مشاور فرح پهلوی صحبت می کرد وی می گفت: بعضی از کسانی که در عرصه توسعه دانش با محمدرضاشاه رایزنی می کردند، شاه با توسعه دانش و دانش محوری در جامعه مخالفت می کرد. از شاه سوال شد چرا این نظر را دارید؟ پاسخ داد بدلیل اینکه اگر اینها تکثیر شوند، در اداره کشور فضول می شوند. بهتر است که ما این عرصه را محدود نگه داریم و از خارج نیازمندیهای خودمان را تامین کنیم. به نظر می رسد هنوز این دیدگاه و نظر در «سامانه علمی کشور» وجود دارد. هنوز دانشگاهها خود را در اداره حکومت و نظام اسلامی شریک نمی دانند. هنوز استاد ما سر کلاس خودش را یک استاد مجرد از نظام حاکم بر جامعه می بیند و خودش را سهیم نمی بیند. بیشتر اوقات مباحث علمی و درسی به صورت کاملا انتزاعی و خشک و بی روح به دانشجویان کشور ارائه می گردد. در حالیکه در کشور این توانایی وجود دارد که همه عرصه های دانشگاهی به سمت مدل های اجرایی و اجتماعی هدایت شود و محصولات آن بلافاصله در سطح جامعه و زندگی مردم نمود عینی پیدا نماید. بنابراین یکی از مهمترین ضعف های مدیریتی، جدایی عرصه علم و عرصه اجرا است.
رئیس سازمان بسیج اساتید تصریح کرد: البته رئیس جمهور محترم در این عرصه تلاش های زیادی نموده اند ولی خیلی ملموس نیست. دکتر احمدی نژاد چندین بار از بسیج اساتید به عنوان کانونهای تولید فکر برای وزارتخانه ها و سامانه اجرایی کشور یاد کرده اند و سازمان بسیج اساتید هم در همین راستا حرکت نموده است ولی بدنه نظام اجرایی کشور اقبال خوبی نشان نداده است و این عدم اقبال یک مقدار ناظر بر این است که مدیران اجرایی کشور ما علاقه مندند که فقط چرخه اجرایی را آن طوری که خودشان می فهمند اداره کنند و معتقدم خیلی حوصله مجادله و مناظره علمی ندارند.
از دکتر یعقوبی سوال شد که در بسیج اساتید چه توانمندیهایی وجود دارد که می تواند عرصه علم و عرصه اجرا را به هم نزدیک کند؟ وی در پاسخ می گوید: بسیج اساتید از جمله کانونهای اندیشه متصف به تفکر بسیجی است و از سوی دیگر این سازمان خود را مرهون نگاه نافذ رهبری انقلاب می داند. رهبر معظم انقلاب درباره این سازمان فرمودند: من از شکل گیری این دستگاه خرسندم و توصیه دارم این سیستم را توسعه دهید که بسیج مترادف با کار مخلصانه است اگر این اخلاص در حوزه های علمی ظهور و بروز پیدا کند راندمان آن دو چندان خواهد شد. سازمان بسیج اساتید از سال 1379 آغاز به کار کرده و هم اکنون بهترین اساتید کشور در آن عضویت دارند. اساتید با گرایشات متفاوت تحصیلی و متناسب با تخصص آنها در گروههای 18گانه علمی سازماندهی شده اند. در ایجاد گروههای 18گانه بیشتر به رشته هایی توجه شده که در جامعه کاربرد بیشتری دارند. مثل رشته انرژی و مشتقات آن، مکانیک و مشتقات آن، اقتصاد، کشاورزی، حقوق، برق و الکترونیک، IT و فن آوری اطلاعات و ... وقتی تعدادی از اساتید یک رشته دور هم جمع می شوند، با نگاه و رویکرد بسیجی، این احساس در آنها بوجود می آید که می توانند با نگاه علمی بخش زیادی از مشکلات جامعه اسلامی و انقلابی را مرتفع نمایند.
دکتر جعفر یعقوبی درباره کمک های علمی که بسیج اساتید می تواند ارائه دهد اظهار می دارد: سازمان بسیج اساتید این ظرفیت و توانمندی را در خود بوجود آورده که می تواند موانع و مشکلات سر راه دولت مردان را با تجزیه و تحلیل علمی برطرف کند و در جهت برون رفت از موانع اجرایی راه کارهای علمی ارائه کند. معتقدیم ایجاد این سامانه در بسیج اساتید می تواند کمک بزرگی به دستگاههای اجرایی کشور نماید. این سامانه به عنوان تیم فکری و پشتیبان کننده می تواند در خدمت مدیران اجرایی کشور باشد.
وی در ادامه نتایج «گروه مطالعات اقتصادی» را نمونه کوچکی از فعالیت های فکری و علمی بسیج اساتید عنوان می کند و می گوید: نتیجه مطالعات علمی این بود که یکی از مهمترین کج روی های اقتصادی ایران ناشی از متونی است که در سطح دانشگاهها به دانشجویان مقاطع مختلف آموزش داده می شود. اکثر قریب به اتفاق متون آموزش اقتصاد ترجمه شده است و تفکرات لیبرالیستی را ترویج می کند. این گروه وقتی ناکارآمدی اقتصاد ایران را مورد آنالیز علمی قرار داد به این جمع بندی رسید که برخی از اقتصاددانان کشور ما چون بستر مطالعاتی آنها در متون آموزشی منتسب به غرب شکل گرفته، به خودی خود سمپات آن اندیشه می شوند و محتوای کار آنها ناظر بر همان تفکر لیبرالیستی است. این تیم برای کمک به رفع مشکل اقدام به تهیه متون آموزش اقتصاد بومی کرد و تلاش دارد هر چه زودتر آن را در سامانه دانشگاهی کشور قرار دهد. سال گذشته دکتر داودی، معاون اول رئیس جمهوری استارت اجرایی آن را در مقطع کارشناسی دانشگاه پیام نور زد و امیدواریم این کار آغازگر یک تحول باشد.
«گروه مطالعات انرژی» هم با هدف مصرف بهینه انرژی در کشور مدلی را ارائه کرد ولی متاسفانه تاکنون گفتمان مشترکی بین سامانه دانشگاهی و مدیران حوزه نفت و انرژی ایجاد نشده است. معتقدم این تعامل از یک سیستم موثر و اثربخشی تبعیت نمی کند و تابع سلیقه و رابطه است و لازم است مسئولان عالی نظام به این موضوع عنایت ویژه کنند.
دکتر یعقوبی به عنوان نکته پایانی گفت: نظر مقام معظم رهبری در تولید علم و جنبش نرم افزاری ناظر بر همین محتوا است یعنی نظریه علمی تولید گردد، آن نظریه فرایند تکنولوژیک خود را طی کند و به عنوان ابزار در خدمت مردم جامعه قرار گیرد. به تعبیر یکی از دلسوزان کشور ما به یک «جهاد علمی» نیاز دارد. تشبیه می کند اگر در دوران جنگ تحمیلی به عنوان یک بسیجی وارد جنگ می شدیم دیگر برای بسیجی مهم نبود که چه مدت می گذرد و چگونه می گذرد تا عملیات را و تکلیف را انجام نمی داد، برنمی گشت. مصداق جهاد فی سبیل الله این گونه بود که بسیجی کوله پشتی را می بست و عملیات نظامی را انجام می داد حتی به بهای از دست دادن جان! در عرصه تولید علم و جنبش نرم افزاری هم باید این گونه عمل کرد.